Waarom het wetsvoorstel?
Het concurrentiebeding in de huidige vorm beperkt een werknemer om te kiezen waar hij wil werken. Dit is juist een grondwettelijke vrijheid. Een concurrentiebeding moet alleen worden gebruikt als het echt nodig is om belangrijke bedrijfsinformatie te beschermen. Als dat niet het geval is, hebben de vrije keuze van werk en de mobiliteit op de arbeidsmarkt voorrang.
Onderzoek laat zien dat het concurrentiebeding te vaak wordt opgenomen in contracten zonder dat daar een goede reden voor is. Bovendien wordt het beding vaak te ruim geformuleerd, waardoor werknemers onnodig worden beperkt. Hierdoor wordt het moeilijker voor werknemers om van baan te veranderen en binnen hun vakgebied te blijven werken. Voor werkgevers is het al lastig genoeg om nieuwe medewerkers te vinden. Het concurrentiebeding maakt dit nog moeilijker.
Wat is een concurrentiebeding?
Veel werkgevers hanteren een concurrentiebeding, vrijwel altijd als een standaardclausule opgenomen in de arbeidsovereenkomst. Een concurrentiebeding voorkomt dat een werknemer na het einde van zijn contract vergelijkbare taken uitvoert bij een ander bedrijf (in het algemeen of binnen een bepaalde regio), of als zelfstandig ondernemer. Werkgevers willen zo hun bedrijfsbelangen beschermen, zoals bedrijfsgeheimen, kennis over tarieven en klantgegevens. Dit wordt ook wel het bedrijfsdebiet genoemd.
Hoe wordt het huidige concurrentiebeding gebruikt?
De balans tussen de belangen van werknemers en werkgevers is uit verhouding. Vooral werkgevers halen voordeel uit het concurrentiebeding. Daarom wordt er al geruime tijd gevraagd om vernieuwing en hervorming van dit beding.
Ook blijkt dat de kennis – van voornamelijk werknemers – over het concurrentiebeding beperkt is. Zowel werkgevers als werknemers weten niet altijd wanneer zo’n beding standhoudt in een rechtszaak.
Om deze redenen stelt het kabinet een aantal wijzigingen voor om de volgende doelstellingen te behalen:
- Verminderen van het aantal (niet noodzakelijke) concurrentiebedingen
- De belangen van werknemers en werkgevers beter in balans brengen
- Meer rechtszekerheid bieden. Zo is op voorhand duidelijk welke rechten en plichten voor werknemers en werkgevers gelden. Hierdoor kunnen conflicten worden voorkomen
- Het blijft voor bedrijven mogelijk om hun bedrijfsdebiet te beschermen.
De belangrijkste wijzigingen van het nieuwe wetsvoorstel
- De maximale duur van het concurrentiebeding wordt vastgesteld op twaalf maanden. Een beding dat langer duurt dan twaalf maanden, is niet geldig.
- In het beding moet het geografische bereik expliciet worden vermeld. Het wordt verplicht om aan te geven voor welk gebied of binnen welke straal het beding geldig is.
- De werkgever moet motiveren wat zijn belang is. Hij moet duidelijk maken waarom hij de beperking noodzakelijk acht vanwege specifieke bedrijfs- of dienstbelangen. Jurisprudentie toont aan dat deze eis hoog is.
- Als de werkgever een beroep op het beding doet moet hij de werknemer vijftig procent van het maandsalaris betalen. Bijvoorbeeld: wil de werkgever de vertrekkende werknemer twaalf maanden aan het beding houden? Dan moet hij zes maandsalarissen betalen, uiterlijk op de laatste dag van het dienstverband.
Voor het eind van het contract moet de werkgever uiterlijk een maand van te voren laten weten of hij de werknemer aan het beding houdt en voor hoe lang. Voor die duur moet de werkgever de vergoeding betalen.
Dit alles geldt óók voor een relatiebeding. Werkgever en werknemer kunnen hier in een vaststellingsovereenkomst van afwijken. Van de maximale duur en de motiveringsplicht kan niet worden afgeweken.
Wat betekent het wetsvoorstel voor de praktijk?
Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, wordt het concurrentiebeding voor werkgevers flink ingeperkt. Een beding mag dan niet langer dan twaalf maanden duren. Ook moet een werkgever altijd uitleggen waarom het voor het bedrijf nodig is om zo’n beding af te sluiten. Als een werkgever toch een beroep doet op het concurrentiebeding, moet hij een verplichte vergoeding betalen aan de werknemer.
Reageren op internetconsultatie
Iedereen kan nu tot 15 april 2024 reageren op het wetsvoorstel. Er wordt verwacht dat dit de nodige reacties op gaat leveren, want de wetswijziging gaat ver.
Wij helpen je verder
Wil je weten wat het nieuwe wetsvoorstel voor jou betekent? Of heb je vragen over het concurrentiebeding? Neem dan contact op met onze arbeidsrechtspecialisten.